|
Politiek en multireligieus / Als
moslim tussen dominee en koopman
door
Yoram Stein
2002-11-01
De VVD
wil geen blad meer voor de mond nemen over de 'waarden en normen in een
multireligieuze samenleving'. Ethica Heleen Dupuis in een speciaal aan
dit onderwerp besteed nummer van Liberaal Reveil: ,,Wie bij afwezigheid
van een effectieve politie zelf de overvallers uit zijn woning of bedrijf
jaagt, belandt in de cel. Over normen en waarden gesproken!''
De Somalische wetenschapster Ayaan Hirsi Ali -tot voor
kort actief bij het wetenschappelijk bureau van de PvdA- komt op een
verkiesbare plaats op de lijst van de VVD te staan. Dat meldde NRC
Handelsblad gisteren. Het laatst verschenen nummer van Liberaal Reveil,
een uitgave van de Teldersstichting, het wetenschappelijk bureau van de
VVD, maakt duidelijk dat het binnenhalen van Hirsi Ali gezien moet worden
als een nieuwe koers. De liberalen willen zich niet nog een keer rechts
laten inhalen.
Hirsi Ali, die met de dood is bedreigd vanwege haar
kritiek op de islam, weigert het fysieke gevaar van een openbaar leven
nog langer uit de weg te gaan.
Toch was ze kort geleden niet bereid om dit gevaar te
lopen. Ze trok haar bijdrage aan het speciale nummer van Liberaal Reveil
in, vanwege de dreigementen aan haar adres.
Volgens Hirsi Ali was het een moeilijke keuze om de
PvdA te verlaten. In de ogen van veel moslims was ze al een 'afvallige'
van de islam, en ze had er weinig trek in om nu ook als afvallige PvdA-er
bekend te staan.
Toch zette ze de stap. Ze schrijft: ,,Pas als de PvdA
gered wordt uit de wurggreep, waarin de multiculti's en de
moslimconservatieven haar vasthouden, kan de partij mijns inziens een
zinnige bijdrage leveren aan het integratievraagstuk.''
Liberalen hebben minder moeite om zich aan deze
'wurggreep' te ontworstelen, meent Hirsi Ali. Nadat de VVD bij de afgelopen
verkiezingen veel kiezers verloor aan de LPF, heeft de partij haar lesje
geleerd: multiculturele dogma's en het uitdragen van de ideologie van een
permissive society hebben hun tijd gehad.
Dat is ook de toon in Liberaal Reveil. De inleider,
Uri Rosenthal, zet de zaken al meteen op scherp: ,,Kunnen de 'nieuwe'
religies in de modus vivendi worden ingepast? De rapportage van de
Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst over een aantal islamitische
scholen en moskeeën die met gelden uit fundamentalistische kringen worden
gefinancierd en waar waarden worden overgebracht die haaks staan op
onderdelen uit onze Grondwet, is een teken aan de wand. Een ander teken
zou de uitspraak van premier Balkenende kunnen zijn over de
onwenselijkheid van een multiculturele samenleving.''
In het daarop volgende artikel schrijft ethica Heleen
Dupuis over de moraal van de overheid. Zij klinkt ernstig over de al
eerder gesignaleerde puinhopen in Nederland: ,,In weinig Westerse landen
is het publieke domein zo verwaarloosd als in Nederland. Criminaliteit,
agressie, geluidsoverlast, smerigheid en dan nog de ongelooflijke
grofheid van een aantal burgers: het is hier allemaal normaal geworden.''
Zeer ernstig vindt Dupuis ook dat ,,de overheid het op
een aantal normatieve terreinen heeft laten afweten. Zo is onder invloed
van het overheidsbeleid inzake de arbeid onze arbeidsmoraal vrijwel
volledig zoek. Het is immers onzinnig dat een gedeelte van de bijna één
miljoen WAO-ers zichzelf zo ernstig ziek vindt dat anderen voor hen moeten
werken; maar de overheid werkt daaraan lustig mee.''
Zonder het al te kunnen weten, valt Dupuis prins
Bernhard bij in zijn kritiek op het Openbaar Ministerie, dat vaak eerder
geneigd lijkt te zijn de daders van misdrijven juridische bescherming te
bieden dan de slachtoffers: ,,Wie bij afwezigheid van een effectieve
politie zelf de overvallers uit zijn woning of bedrijf jaagt -en dat kan
zelden zonder enige vorm van geweld- belandt in de cel. Over normen en
waarden gesproken! Al jaren maakt de overheid er een potje van. Er zijn
veel meer voorbeelden te geven.''
Oud-hoogleraar staats- en bestuursrecht S.W.
Couwenberg schrijft over 'de Nederlandse identiteit', een onderwerp waar
Nederlanders niet graag over spreken. Maar als het dan toch gebeurt,
wordt deze identiteit vaak ,,gezocht in bepaalde morele kwaliteiten'',
schrijft hij. ,,Het is dan vooral in tolerantie naast bijvoorbeeld een
egalitaire en consensustraditie waarin men een gemeenschappelijk kenmerk
ziet, veel meer dan in feitelijke gegevens als een eigen taal,
omgangscultuur en geschiedenis.''
De Nederlandse cultuur, doceert Couwenberg, is van
stonde af aan gespleten in die van de koopman en die van de dominee. Deze
domineesmentaliteit uitte zich niet alleen in het christelijke
confessionalisme, maar ook in het socialisme -vandaar misschien de
benaming 'linkse kerk'. Dominees waren zelfs zo belangrijk binnen de
Nederlandse socialistische beweging dat de socioloog E. Zahn het
socialisme 'een calvinisme zonder God' noemde.
Sinds de jaren zestig is het volgens Couwenberg nu dan
ook ,,vooral ter linkerzijde dat men anderen graag de les leest, nieuwe
-nu linkse- taboes introduceert en cultiveert, en als gedachtepolitie
optreedt tegen ieder die het waagt die taboes ter discussie te stellen.''
Couwenberg beschrijft de gevolgen van deze
links-libertaire intolerantie: ,,De publieke discussie is daardoor
jarenlang aan banden gelegd. Ideeën die niet beantwoordden aan de
vooroordelen en voorkeuren van de links-libertaire stroming mochten niet
geuit worden of werden onmiddellijk zwart gemaakt, en als het afwijkende
opvattingen betrof over het vreemdelingen- en minderhedenbeleid, werden
zij voorzien van het snoerende etiket racisme.''
Maar sinds de jaren negentig krijgt de
vrijzinnig-liberale oriëntatie weer meer de overhand, schrijft Couwenberg
,,en dat gaat gepaard met een duidelijke reactie tegen de
links-libertaire ontsporingen van de jaren zestig. Nederland is sindsdien
op zoek naar een nieuwe balans tussen de tolerantie der rekkelijken en
het strakke normbesef der preciezen. Opkomen voor handhaving en
ontwikkeling van de eigen nationale identiteit is dan ook niet langer
taboe.''
Dat blijkt bijvoorbeeld uit het artikel van Mark van
de Velde, wetenschappelijk medewerker van de Teldersstichting, getiteld
'Islam, christendom en de principes van de democratische rechtsstaat'.
,,Het is wenselijk dat de aanhangers van de islam dezelfde ontwikkeling
doormaken als de christenen hebben gedaan, namelijk secularisatie'' ,
schrijft hij, ,,bijvoorbeeld in de gedaante van de Verlichting naar
Europees model.''
Van de Velde: ,,Want slechts het anders interpreteren
van sommige teksten, of ze nu uit de Bijbel of uit de Koran komen, biedt
geen oplossing. Werkelijke vooruitgang wordt pas geboekt op het moment
dat de gelovigen controversiële teksten naast zich neer leggen, met de
mond belijden dat God of Allah onveranderlijk is, maar het met zijn woord
niet meer zo nauw nemen.''
Hij vervolgt: ,,We moeten elkaar niet wijsmaken dat
orthodoxe ideeën over de relatie man-vrouw en homoseksualiteit voortkomen
uit een bepaalde, subjectieve lezing van de Bijbel of de Koran. Ik heb de
Koran erop nageslagen en het staat er echt: 'Mannen zijn voogden over de
vrouwen omdat Allah de ene boven de anderen heeft doen uitmunten.' Daarom
geloof ik, in tegenstelling tot Connie Aarsbergen die in dit nummer
hetzelfde thema aansnijdt, niet in een liberale variant van de islam.''
Maar of de soep uiteindelijk even heet gegeten gegeten
zal worden door de VVD, als die nu door de Teldersstichting wordt
opgediend, blijft zeer de vraag.
Dat blijkt wel uit de titel die boven het stuk van
lijsttrekker Gerrit Zalm prijkt: 'Soevereine kringen zijn het beste af
bij de VVD'.
Daarmee kan toch moeilijk bedoeld worden dat er voor
gelovige moslims, voor hun islamitische scholen en voor andere religieuze
instellingen, volgens de VVD in de toekomst geen plaats meer zal zijn in
deze maatschappij?
Liberaal Reveil, themanummer waarden en normen in een
multireligieuze samenleving, 43ste jaargang, oktober 2002
|
